ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΕΠΙΤΑΓΗ Η ΘΕΣΠΙΣΗ ΤΟΥ ΝΟΜΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΤΗΣ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ

ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΑΥΓΗ 09/09/2016

ΤΟΥ ΣΤΑΘΗ ΠΑΝΤΑΖΗ - ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΟΥ / ΔΙΚΗΓΟΡΟΥ 

Σύμφωνα  με το Σύνταγμα, το κράτος έχει το αποκλειστικό δικαίωμα να καθορίζει το νομικό πλαίσιο λειτουργίας των ραδιοτηλεοπτικών μέσων.

Πολλά ακούσθηκαν, πολλά λέχθηκαν τελευταία για τον νόμο που ψήφισε η ελληνική Βουλή για τις τηλεοπτικές άδειες. Επί των σχολίων που έχουν ακουσθεί, θα ήθελα να σημειώσω τα ακόλουθα:

1ον: Σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 15 του Συντάγματος: «Η ραδιοφωνία και η τηλεόραση υπάγονται στον άμεσο έλεγχο του κράτους».

Α. Τι περιλαμβάνει αυτός ο έλεγχος, που είναι μάλιστα άμεσος, δηλαδή δεν ατονεί και δεν σταματά ποτέ;

Τα πάντα, εκτός από αυτά που περιορίζει η ίδια συνταγματική διάταξη, η οποία ορίζει στο επόμενο εδάφιο ότι μόνο η επιβολή «διοικητικών κυρώσεων υπάγονται στην αποκλειστική αρμοδιότητα του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης που είναι ανεξάρτητη αρχή, όπως ο νόμος ορίζει».

Μάλιστα, όπως ορίζεται στο ίδιο το Σύνταγμα (άρθρ. 15 παρ. 2), ο άμεσος έλεγχος του κράτους, «που λαμβάνει και τη μορφή του καθεστώτος της προηγούμενης άδειας, έχει σκοπό την αντικειμενική και με ίσους όρους μετάδοση πληροφοριών και ειδήσεων, καθώς και προϊόντων του λόγου και της τέχνης, την εξασφάλιση της ποιοτικής στάθμης των προγραμμάτων που επιβάλλει η κοινωνική αποστολή της ραδιοφωνίας και της τηλεόρασης και η πολιτιστική ανάπτυξη της χώρας, καθώς και τον σεβασμό της αξίας του ανθρώπου και την προστασία της παιδικής ηλικίας και της νεότητας».

Σύμφωνα λοιπόν με το Σύνταγμα, το κράτος έχει το αποκλειστικό δικαίωμα να καθορίζει το νομικό πλαίσιο λειτουργίας των ραδιοτηλεοπτικών μέσων.

Β. Το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης δεν έχει την παραπάνω αρμοδιότητα, παρά μόνο τις εξουσίες που του αναγνωρίζει ρητά το Σύνταγμα. Η μόνη εξουσία που έχει σύμφωνα με τα οριζόμενα στο Σύνταγμα το ΕΣΡ, είναι να επιβάλλει διοικητικές κυρώσεις στους λειτουργούντες ραδιοφωνικούς - τηλεοπτικούς σταθμούς που δεν τηρούν τα οριζόμενα που έχει θεσπίσει ο νόμος. Είναι όργανο εφαρμογής του νόμου και όχι διαμορφωτής νόμου ή τυχόν αποκλειστικός διαχειριστής της ραδιοτηλεοπτικής λειτουργίας.

2ον: Περί των όσων ακούσαμε ότι ο πρόσφατος νόμος για τις τηλεοπτικές άδειες δεν εναρμονίζεται με το κοινοτικό δίκαιο και ότι θα εκπέσει από τα ευρωπαϊκά δικαστήρια, σημειώνω:

Δεν υπάρχει εναρμονισμένη νομοθεσία και τα κράτη - μέλη της Ε.Ε. είναι ελεύθερα να επιλέξουν και να εφαρμόσουν το καθεστώς αδειοδότησης, σύμφωνα με τις εγχώριες απαιτήσεις και τις κοινοτικές αρχές που ορίζουν οι συνθήκες.

Με βάση τα ανωτέρω, ο πρόσφατος νόμος:

Α. Είναι απόλυτα εναρμονισμένος με τις συνταγματικές επιταγές, καθώς περιλαμβάνει ρητές και σαφείς διατάξεις που εξασφαλίζουν την αντικειμενική και με ίσους όρους μετάδοση πληροφοριών και ειδήσεων καθώς και προϊόντων του λόγου και της τέχνης που εξασφαλίζουν την ποιοτική στάθμη των προγραμμάτων που επιβάλλει η κοινωνική αποστολή της ραδιοφωνίας και της τηλεόρασης με απώτερο στόχο την πολιτιστική ανάπτυξη της χώρας.

Β. Ήταν συνταγματικά επιβεβλημένος, καθώς η μη θέσπισή του, αλλά και η μη εφαρμογή του συνιστούσε σαφή παραβίαση των συνταγματικών επιταγών που επιτάσσουν τον άμεσο έλεγχο των ραδιοτηλεοπτικών μέσων από το κράτος, σύμφωνα με το άρθρο 15 του Συντάγματος, αλλά και τη γνωστοποίηση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος, την οικονομική κατάσταση και τα μέσα χρηματοδότησης των μέσων ενημέρωσης, κατά το άρθρο 14 παρ. 9 του Συντάγματος.

Γ. Κατάργησε την πολυφωνία; Η πολυφωνία δεν είναι μόνο αποτέλεσμα αριθμού Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, αλλά κυρίως λειτουργίας των ιδίων των μέσων ενημέρωσης στο πλαίσιο της αντικειμενικότητας και της ισοτιμίας, τηρουμένης της επικοινωνιακής δεοντολογίας που οφείλει να θεσπίσει με κανόνες το κράτος.

Δ. Έπρεπε να αναμένει την απόφαση του ΣτΕ για να εφαρμοστεί; Το Σύνταγμα καθιερώνει την διάκριση των εξουσιών και δεν θέτει προφανώς την εκτελεστική εξουσία υπό την αίρεση έγκρισης οποιασδήποτε άλλης εξουσίας.

Ε. Παραβιάστηκαν θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα κατά τη σχετική διαδικασία; Η παραβίαση δικαιωμάτων θέτει μια αρχική προϋπόθεση. Την αδυναμία του «υποκειμένου» να ενεργήσει αυτόβουλα στο πλαίσιο της ιδιωτικής του σφαίρας. Όταν δεν τίθενται οι ως άνω προϋποθέσεις, οι νομικές αιτιάσεις περί παραβίασης θεμελιωδών δικαιωμάτων είναι επιεικώς ανυπόστατες.

Οι κοινωνίες προοδεύουν όταν εφαρμόζουν την ισονομία. Ο νόμος προασπίζει το δημόσιο συμφέρον μόνο όταν δεν μένει κενό γράμμα του νόμου, αλλά αντίθετα εξυπηρετεί τα συμφέροντα του λαού και λειτουργεί σύμφωνα με τις αρχές που επιτάσσει η κοινωνική δικαιοσύνη.